احتمالا شنیدید که «جان جی آویلدسن» کارگردان شهیر آمریکایی در سن ۸۱ سالگی درگذشت. آویلدسن رو بیشتر به عنوان کارگردان فیلم «راکی» می شناسند اما او کارگردان سه سری اول مجموعه فیلمهای «کاراته کید» هم بود. نمی دونم این فیلم رو دیدید یا نه؟ من زیاد اهل فیلم نیستم اما این فیلم یکی از فیلمهای مورد علاقه دوران نوجوانیم بود. در ادامه با هم مروری داریم بر این فیلم که نسخه اولش سال ۱۹۸۴ تولید شده و شاید بشه اون رو یکی از دوست داشتنی ترین فیلم های سینمای رزمی به حساب آورد.
خلاصه داستان فیلم:
دانیل (با بازی رالف ماکیو) پسر نوجوانی است که پس از مرگ پدر، به اتفاق مادرش(با بازی رندی هلر) در جستجوی یک زندگی جدید از نیوجرسی به ایالت کالیفرنیا نقل مکان می کنند. در مجتمع مسکونی جدیدشان پیرمرد مهربان و آرامی به نام آقای میاگی (با بازی پت موریتا) هم زندگی می کند. او که کارهای خدماتی ساختمان را انجام می دهد، یک مهاجر اوکیناوایی است که در جریان جنگ جهانی دوم خانواده اش را از دست داده است.
دانیل با دختر نوجوانی به نام الی(با بازی الیزابت شو) آشنا می شود اما این آشنایی، دشمنی جانی (با بازی ویلیام زبکا) و دار و دسته اش را که همگی رزمی کارند به دنبال دارد. آنها همان اول کار یک گوشمالی حسابی به دانیل می دهند و او را لت و پار به خانه می فرستند. دانیل سعی می کند از روی یک کتاب آموزش کاراته، کاراته بیاموزد. در حین تمرین، آقای میاگی که برای تعمیرات به خانه شان آمده او را می بیند اگرچه دانیل زیاد او را جدی نمی گیرد. در صحنه ای دیگر، دانیل و مادرش در یک رستوران هستند که او چشمش به یک باشگاه کاراته می افتد؛ «دوجوی کاراته کبری کای». دانیل مادرش را راضی می کند تا سری به باشگاه بزند و با هیجان مشغول تماشای تمرینات آنان می شود. هیجانی که خیلی دوام نمی آورد چون متوجه می شود این باشگاه همان جایی است که جانی و رفقایش در آن تمرین می کنند و درواقع جانی شاگرد ارشد کلاس است. او با ناامیدی باشگاه را ترک می کند. چند شب بعد در یک میهمانی، شیطانی دانیل گل می کند و تصمیم می گیرد با روش خودش از جانی و دوستانش حالگیری کند اما این موضوع واکنش جانی و دار و دسته اش را به همراه دارد. آنان دانیل را تا نزدیکی خانه دنبال کرده و گیر می اندازند. در همین زمان سر و کله آقای میاگی پیدا می شود. او دانیل را که حسابی کتک خورده نجات داده و با جانی و رفقایش درگیر می شود. دانیل قبل از اینکه از هوش برود با تعجب به آقای میاگی نگاه می کند و می بیند که این پیرمرد چگونه آنها را یکی یکی نقش بر زمین می کند. وقتی حالش جا می آید، آقای میاگی از جزیره اوکیناوا و مردمش برای دانیل می گوید. دانیل هم جریانات پیش آمده را برای او تعریف می کند و از وی می خواهد که به او کاراته بیاموزد.
آقای میاگی با او برای صبح فردا قرار می گذارد تا با هم به باشگاه کاراته مار کبری بروند. او از جان کریز(با بازی مارتین کاو) استاد باشگاه می خواهد که به شاگردانش بگوید دست از قلدربازی و آزار و اذیت دانیل بردارند. اما او که ظاهرا یک نظامی کهنه کار جنگ ویتنام هم هست به میاگی نیشخند می زند و به جایش پیشنهاد می کند که دانیل و شاگردش جانی باهم مبارزه کنند. پوستری روی دیوار باشگاه نصب شده و خبر از مسابقات سراسری کاراته در دو ماه آینده می دهد. مسابقاتی که قرار می شود دانیل و بچه های باشگاه کبری در آنجا با هم رقابت کنند. سن سی جان(استاد باشگاه) به شاگردانش می گوید که فعلا با دانیل کاری نداشته باشند، اما تهدید می کند که اگر دانیل در مسابقه پیش رو حاضر نشود، هم او هم میاگی باید منتظر آزار و اذیت های تازه باشند.
آقای میاگی آموزش دانیل را آغاز می کند اما برخلاف انتظار، آموزش های او تشکیل شده از شستن و برق انداختن اتومبیل های قدیمی و کف سالن به اضافه رنگ زدن نرده ها! دانیل که از این وضع خسته شده به میاگی اعتراض می کند، اینجاست که یکی از صحنه های زیبای فیلم اتفاق می افتد و آقای میاگی به دانیل نشان می دهد که همان حرکات بالا و پایین و چپ و راست دست او هنگام برق انداختن کف سالن و رنگ آمیزی نرده ها چگونه بدن او را برای تکنیک های دفاعی کاراته آماده کرده است. او می کوشد تا به دانیل بیاموزد که هنرهای رزمی(در اینجا کاراته) فقط تمرینات جسمی نیست، بلکه فکر و قلب او نیز باید پرورش پیدا کند. او در تلاش است تا به وی که در سنین نوجوانی و درگیر بحران عاطفی است به نوعی درس زندگی بیاموزد. به هرحال روز مسابقه فرامی رسد. در صحنه های مبارزه البته از جلوه های ویژه امروزی خبری نیست اما همین امر به نقطه قوتی تبدیل شده و باعث شده تا صحنه های مبارزه بسیار زیبا و باورپذیر باشند. در خلال مبارزات، شاگردان سن سی جان، با چراغ سبز او دست به هر کار غیر ورزشی می زنند و حتی به دستور جان، یکی از شاگردانش با یک ضربه غیر قانونی به زانوی دانیل او را از میدان به در می کند، اما با کمک آقای میاگی او دوباره به مبارزه برمی گردد و در نهایت در فینال مسابقات، دانیل با ضربه پای “مرغ ماهیخوار” که ضربه ابداعی خودش است کار را تمام می کند و با پیروزی بر جانی تحسین همه را برمی انگیزد.
از نقاط مثبت این فیلم این است که صحنه ها و کلا داستان فیلم بسیار باورپذیر است. به علاوه در این فیلم دو نوع تفکر و در حقیقت دو روش رایج آموزش هنرهای رزمی به خوبی به تصویر کشیده شده است؛ سن سی جان و باشگاه مار کبری نمادی از آن دست مربیانی است که فقط به زور بازویشان می نازند و تنها پرورش جسم هنرجویانشان برایشان اهمیت دارد و خب طبیعتا شاگردانشان هم چیزی می شوند شبیه جانی و دوستانش. کسانی که برای دیگران مزاحمت ایجاد می کنند،مواد مصرف می کنند و… درمقابل آقای میاگی نیز نمودی است از یک استاد هنرهای رزمی که می کوشد به شاگردش روش چگونه زندگی کردن را بیاموزد.
این فیلم با استقبال زیادی روبرو شد، چندین جایزه برد و حتی کاندید جایزه اسکار شد. نتیجه اینکه نسخه دوم و سوم آن هم به ترتیب در سال های ۱۹۸۶ و ۱۹۸۹ ساخته شد. جالب اینکه در هر دو نسخه بعدی نیز رالف ماکیو(بازیگر نقش دانیل) و پت موریتا(بازیگر نقش آقای میاگی) با هم همبازی بودند. در نسخه جدیدتر فیلم با عنوان “The Next Karate Kid” که در سال ۱۹۹۴ ساخته شد نیز پت موریتا(آقای میاگی) حضور داشت اما دیگر از رالف ماکیو(دانیل) خبری نبود. چرا؟ خب هم رالف بزرگ شده بود و دیگر نمی توانست در نقش یک نوجوان ظاهر شود و هم اینکه اینبار قرار بود جای آن پسر نوجوان ، یک دختر نوجوان در فیلم نقش اصلی را برعهده داشته باشد. بنابراین اینبار نوبت به «هیلاری سوانک» رسید تا در این فیلم به ایفای نقش بپردازد. اینبار داستان مربوط به یک دختر نوجوان به نام «جولی» بود که والدینش را در یک تصادف از دست داده و به دختری عصبی و ناراحت تبدیل شده و خب البته بازهم جناب میاگی می کوشد تا با آموزش کاراته به او کمک کند و باقی ماجرا.
یک دهه پس از تولید آخرین نسخه فیلم، در سال ۲۰۰۵، پت موریتا بازیگر نقش محبوب و دوست داشتنی آقای میاگی( او به خاطر ایفای همین نقش کاندید جایزه اسکار شده بود) در سن ۷۳ سالگی درگذشت. دیگر به نظر می رسید دوران فیلم های «کاراته کید» به پایان رسیده که در سال ۲۰۱۰ نسخه بازسازی شده آن با بازی «جکی چان» در نقش آقای میاگی و «جیدن اسمیت» در نقش نوجوان فیلم ساخته شد. اگرچه شاید هیچ کدام از این فیلمها به پای نسخه اول نرسیدند.
بازیگر نقش نوجوان فیلم امروز ۵۵ ساله است، هیلاری سوانک جزو بازیگران و تهیه کنندگان مشهور هالیوود شده، پت موریتا بازیگر نقش محبوب و دوست داشتنی آقای میاگی سال ۲۰۰۵ درگذشت و حالا کارگردان این فیلم هم به خط پایان رسیده است. اما فیلم کاراته کید همیشه به عنوان یکی از فیلمهای محبوب سینمای رزمی که برای خیلی ها یک حس نوستالژیک را هم به همراه دارد باقی خواهد ماند.
—
مازیار عبداللهی نیا