فهم کپی رایت یا حق نشر، مالکیت معنوی یا فکری و… چندان سخت نیست. به زبان ساده یعنی همانطور که شما صاحب و مالک پول نقد، اتومبیل، خانه و از این دست دارایی های خود هستید و اگر کسی بدون اجازه شما به آنها دست اندازی کند سارق محسوب شده و قانون با او برخورد خواهد کرد، همانطور شما صاحب و مالک ایده، فکر و هر محصولی مثل متن، عکس و… که تولید می کنید هم هستید. اما در کشور ما این نوع مالکیت متاسفانه به شوخی بیشتر شبیه است. در فضای وب که کلا اگر شما چیزی را منتشر کردید دیگر رسما صاحبش نیستید! بیرون از این فضا هم اوضاع بهتر نیست. حتی می بینیم شرکت های بزرگ ما به چه راحتی حتی طرح ساده جعبه محصولشان را هم از شرکتهای دیگر کپی می کنند و گویی کلا همه به این نوع سرقت خو گرفته ایم! کمترین ضرر ادامه این روند کاهش تولید محتوا یا کاهش کیفیت آن و از بین رفتن خلاقیت است.
اما اجازه بدهید ببینیم در گوشه ای دیگر از دنیا تا چه حد حق نشر و حمایت قانونی از این نوع مالکیت سختگیرانه اجرا می شود. شرکت معروف EAsports که حداقل بخاطر مجموعه بازیهای FIFA در ایران بسیار شناخته شده است، چندی پیش با UFC همکاری را آغاز کردند تا شاهد یکی بازی ویدئویی رزمی جدید با محوریت مسابقات UFC باشیم. اما محصول تولید شده که چند هفته پیش راهی بازار شد – و در همین مدت کم به نظر می رسد در حال تبدیل شدن به یکی از محصولات موفق این شرکت است – با حاشیه هایی همراه بود که به بحث کپی رایت بی مربوط نیست.
نکته ای که سازندگان بازی پیش از انتشار عمومی خیلی روی آن تاکید داشتند شباهت کاراکترهای بازی با شخصیت واقعی مبارزین UFC بود. از شکل و مدل مو گرفته تا حرکات چهره و واکنشهای طبیعی آنها. یکی از مبارزینی که از کاراکترش در این بازی استفاده شده بود “کارلوس کاندیت” بود. کسانی که این فایتر را می شناسند می دانند که او نقش یک شیر را روی بخشی از قفسه سینه خود خالکوبی کرده است. اما طرفداران او متوجه شدند که در تصویر شبیه سازی شده او در این بازی خبری از آن تاتو نیست! خیلی بعید به نظر می رسید که این موضوع از کم دقتی سازندگان و طراحان بازی باشد و بعد مشخص شد که واقعا هم این موضوع یک اتفاق یا سهل انگاری نبوده و داستان چیز دیگری است. “وال استریت ژورنال” در گزارشی فاش ساخت که تصویر این تاتو عمدا حذف شده و دلیل حذف آن هم اقدام احتیاطی شرکت EAsports از نقض احتمالی کپی رایت و احتمال شکایت طراح این خالکوبی بوده است! یعنی درست است که این طرح بر بدن ورزشکار خالکوبی شده و خود ورزشکار هم با این شرکت قرارداد بسته است اما نقش آن تاتو به نوعی یک اثر هنری محسوب می شود و استفاده بدون اجازه طراح آن می تواند برای سازندگان بازی بار حقوقی داشته باشد! اتفاقی که ظاهرا سابقه هم داشته و در بازی مشابهی که پیشتر شرکت THQ ساخته بود منجر به شکایت طراح تاتو و درخواست غرامت چند میلیون دلاری شده بود! از آنجایی که این روزها تاتو کردن در بین برخی از ورزشکاران در لیگهای مختلف ورزشی رواج پیدا کرده است، اگر ورزشکاران اجازه قانونی از طراح تاتو نداشته باشند ممکن است شرکت هایی مثل EAsports مجبور به حذف تصاویر تاتو آنها در محصولاتی که تولید می کنند شوند. حالا این را مقایسه کنید با وضعیت خودمان تاببینید کلا عجب آدمهای خوشحالی هستیم!
در کشور ما برخی خیلی قضیه را جدی بگیرند نهایتا گمان می کنند صرف ذکر منبع کردن یعنی رعایت کپی رایت و تازه جالب که حتی همین را هم رعایت نمی کنند!
—